موضوع تجارت، با توجه به قدرت بیبدیل اقتصاد در عصر ما، موضوعی ویژه در طراحی معماری به حساب میآید. در طراحی فضاهای تجاری توجه به نیاز مصرفکننده و رفتار خرید آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. این فضاها شامل فروشگاهها، مراکز خرید، پاساژها، و بازارها میباشند.
وجود اراده برای توقف و شکلگیری خرید در این فضاها مهم است. طراحی این فضاها باید به گونهای باشد که مخاطب را جذب کرده و تجربهای لذتبخش از خرید برای او رقم بزند. ترکیب عملکرد و زیبایی در فضاهای تجاری بسیار اهمیت دارد.
دیوارها: از جمله فضاهای شاخص در فضاهای تجاری هستند که باید در طراحی داخلی و خارجی آنها دقت شود. رنگها، فرمها و جنس مصالح به کار رفته در آنها نقش مهمی در جذب مخاطب دارند.
کفسازی: از دیگر عناصر مهم معماری داخلی مراکز خرید و فروشگاههاست که بسیار تأثیرگذار در روانشناسی مصرفکننده است.
مبلمان: فراهم آوردن آسایش برای کاربران محیط و تعیین ویژگیهای ظاهری محیط داخلی. نباید صرفاً به چیدمان کالا و مرکز خرید محدود شود بلکه باید فضاهای نشستن، استراحت، کافه و… در نظر گرفته شود.
عناصر تزئینی: استفاده از مجسمه، آثار هنری و… در فضاهای عمومی باعث تقویت روحیه مثبت و اجتماعی آن محیط میشود.
نورپردازی: امکان تجاری بسیار حائز اهمیت است. استفاده از نورپردازی موضوعی برای پیشخوان فروش و صندوق
۲. استفاده از نورپردازی تاکیدی بر فراز تصاویر تابلوهای تبلیغاتی نصب شده روی دیوار
۳. استفاده از نورپردازی ربی داخل ویترینها
در نورپردازی برخی عناصر فضاهای نمایش، به خصوص در محیط بیشتر مورد تأکید قرار میگیرد. فضاهایی چون ورودیها، راهروها، تابلوها، یا غرفههای خاص در محیط به کار میرود. مثلاً در طبقات یا راههای ارتباطی، مانند راهپله و ورودی مرکز خرید، استفاده از نورپردازی خاص به زیبایی آن میافزاید. همچنین میتوان برای ایجاد تنوع در فضاها با کاربردهای گوناگون از نورپردازی تزئینی بهره برد
قاعدهی کلی که در تقسیمبندی فضای تجاری حاکم و جاری است بهقرار زیر است:
فضای نمایش کالا ، فضای نگهداری کالا و فضای دپوی فروشنده.
فضای فروشنده و ویترین کالا بنا به نوع کاربری و نوع کالا متفاوت است. گاه فروشنده ویترین شلوغ با ارائهی محصولات متعدد و متنوع را در معرض دید قرار میدهد و گاهی ویترین خلوت با ارائهی چند محصول خاص و محدود. مورد دیگر که امروز بسیار مورد توجه فروشندگان قرار گرفته نورپردازی نقطهای است. این گنگ بودن حس تعلیق در بیننده ایجاد میکند و این حس کنجکاوی مشتری را وادار میسازد که وارد مغازه شود. نورپردازی متمرکز بر محصولات، استفاده از عناصر تزئینی در ویترین، ایجاد یک هارمونی رنگی یا تضاد مناسب میتواند به جذابیت ویترین کمک کند. طراحی سبک و کمحجم با تزئینات مختصر و رنگبندی ساده و خلّاق امکان را به وجود میآورد که اجناس بسیار باارزش نظر به ابعاد جنس مورد نگهداری و تعداد دفعات مراجعهی خریدار به انبار جلب شود. نور کافی، تهویهی مناسب و آینهکاری از نکات مهمی است که باید به آن توجه شود. وجود عکس و پوسترها، مدلها، آینههای متعدد و چند محصول ستشده در کنار هم در چنین فضایی مشتری را برای خرید بیشتر وسوسه میکند. صندلی و اتاق پرو برای مشتری فراموش نشود.
► ریتم افقی منحنی کف طبقات با همنشینی رنگ و نور پویایی را در فضا ایجاد کرده است. ستون دایرهای برشخورده در سطوح طبقات احساس امنیت و اتصال بصری به سقف را ایجاد میکند و در نهایت چشم را به فضای زیرسقفی و همچنین فرم اتصالدهندهی پلهبرقی به حجم راهنمایی میکند. استفاده از چنین عناصر و ترکیبی که باید در هماهنگی و گاه در تضاد باشند، تجربهی خاطرهانگیزی از حضور در فضا را به مخاطب القا میکند